28/04/2011
Φωτό αρχείου: ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων - Φυλής
Του Τάσου Κεφαλά
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές η προσοχή μας θα έπρεπε να ήταν στραμμένη σε άλλα, πιο πεζά πράγματα. Για το ότι αυτό έχει φτάσει να μοιάζει με «πολυτέλεια» δεν φταίει μόνο η τρισκατάρατη κρίση. Υπάρχει πλήθος άλλων λόγων, ανάμεσά τους, βεβαίως, και οι τρέχουσες εξελίξεις, στο «μέτωπο» της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Τα τελευταία νέα: η πίεση για την έναρξη των νέων έργων στη Φυλή (συμπεριλαμβανομένης της «πιλοτικής» μονάδας θερμικής αξιοποίησης – αεριοποίησης), η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων της νέας ολοκληρωμένης εγκατάστασης διαχείρισης απορριμμάτων της ΝΑ Θεσσαλονίκης (συμπεριλαμβανομένης μονάδας καύσης δευτερογενούς καυσίμου RDF ή SRF) και η συνάντηση των δήμων Λαυρεωτικής – Σαρωνικού με την υπουργό ΠΕΚΑ την Πέμπτη του Πάσχα.
Στην ατζέντα της τελευταίας και η διαχείριση των απορριμμάτων της περιοχής, μέσα από μια πρόταση των αντίστοιχων φορέων. Επίσημη ανακοίνωση για το περιεχόμενο της πρότασης δεν υπάρχει, πέρα από το ότι θα πρόκειται για μια πρόταση αποκεντρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων της περιοχής. Ένα πλήθος, όμως, φημών και δημοσιευμάτων σπεύδουν να κοινοποιήσουν ότι η προτεινόμενη λύση θα περιλαμβάνει μονάδα θερμικής αξιοποίησης – αεριοποίησης.
Αν αυτό είναι αλήθεια, ανακύπτει ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, αφού φαίνεται να υιοθετείται μια λύση που βρίσκεται στο στόχαστρο όλων όσων αγωνίζονται για ένα διαφορετικό τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων. Αν υπάρχει, συνεπώς, ένας απειροελάχιστος λόγος να ειπωθούν κάποια πράγματα γι αυτό, πρέπει να ειπωθούν τώρα. Ανεξάρτητα από το ότι η πιθανότητα να μετρήσουν είναι, εξίσου, απειροελάχιστη.
Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα
Εδώ και πάνω από τέσσερις μήνες, οι κάτοικοι της περιοχής δίνουν έναν σκληρό αγώνα για να αποτρέψουν την υλοποίηση μιας εγκατάστασης, που αποτελεί τμήμα του περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων της Αττικής. Ο αγώνας αυτός διακρίθηκε για τη διάρκεια, τη μαχητικότητα, τη λαϊκότητα και την ενότητα που τον χαρακτήρισαν. Σίγουρα, σε αυτό το επίπεδο, θα αποτελεί σημείο αναφοράς και για τα επόμενα χρόνια. Μένει να αποδειχθεί στην πράξη αν θα σηματοδοτήσει θετικά και τον αγώνα για ένα άλλο, εναλλακτικό τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων.
Είναι, μάλλον, κοινός τόπος ότι οι αρχικές αντιδράσεις ήταν αποτέλεσμα πολλών και διαφορετικών προσεγγίσεων, που δεν χαρακτηρίζονταν πάντα από μια αντίληψη υπερτοπικής αντιμετώπισης του προβλήματος. Και ούτε αποτύπωναν την ανάγκη ο αγώνας αυτός να αποτελέσει μέρος ενός παναττικού μετώπου για τη συνολική ανατροπή του περιφερειακού σχεδιασμού, που αγγίζει με τον ίδιο τρόπο και το Γραμματικό.
Αλλά πολύ περισσότερο και από την Κερατέα και το Γραμματικό διαιωνίζει μια τριτοκοσμική κατάσταση στη Φυλή, τις δυτικές συνοικίες και το Θριάσιο. Στην πορεία, το κλίμα αυτό επιχειρήθηκε να αναστραφεί, χωρίς, ωστόσο, να ανατραπεί η αρχική εικόνα.
Το γεγονός αυτό δεν αποτελεί δείγμα κακών προθέσεων, ούτε ιδιοτελούς συμπεριφοράς των κατοίκων της Κερατέας και της Λαυρεωτικής. Θεωρώ, απλά, ότι είναι αποτέλεσμα μιας περιορισμένης συζήτησης για το περιεχόμενο του αγώνα και για την αναζήτηση των ουσιαστικών τρόπων σύνδεσης με τους υπόλοιπους κατοίκους του λεκανοπεδίου.
Το μεγαλύτερο μέρος των προσπαθειών καταναλώθηκε στη δημιουργία ενός πλατιού κινήματος αλληλεγγύης, απέναντι στην κυβερνητική καταστολή και έδωσε σημαντικά αποτελέσματα. Σε βάρος, όμως, μιας δουλειάς, που θα μπορούσε να αποδώσει πιο στέρεους και μακροχρόνιους δεσμούς. Με λίγα λόγια, τα μέσα του αγώνα επισκίασαν και περιθωριοποίησαν, πλήρως, το περιεχόμενο του αγώνα.
Σ’ αυτό συνέβαλλαν δύο πολύ σημαντικοί παράγοντες. Αφενός η συνειδητή επιλογή της κυβέρνησης να επιλέξει το πεδίο της καταστολής και της βίας, αντί της αντιπαράθεσης στο πεδίο των πολιτικών και κοινωνικών επιλογών της και, ειδικότερα, στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Αφετέρου, μια λογική «κολακείας» των μέσων του αγώνα, από ένα πλατύ φάσμα αλληλέγγυων πολιτικών δυνάμεων και συλλογικοτήτων, που στο πρόσωπο της Κερατέας αναζητούν εναγωνίως τη χαμένη τιμή του κινήματος στη μεταμνημονιακή περίοδο.
Με αυτά και με αυτά, έφτασε η ώρα που το «μέτωπο» της Κερατέας έπρεπε να αντιτάξει τη δική του εναλλακτική πρόταση, σε μια προσπάθεια να αποφορτιστεί το «πολεμικό» κλίμα και προτού φτάσουμε στο σημείο να μιλάμε για τα χειρότερα. Έτσι άρχισε μια αγχώδης προσπάθεια διαμόρφωσης μιας πρότασης, στοιχεία της οποίας έχουν αρχίσει να διαρρέουν και αποτελούν την αφορμή και γι αυτό το σημείωμα. Με την όποια επιφύλαξη δημιουργεί ο αδιαφανής τρόπος διαμόρφωσης της πρότασης, αξίζει να επισημανθούν τρία σημεία:
Όποιο κι αν είναι το περιεχόμενό της, η πρόταση έχει απογυμνωθεί από οποιονδήποτε κινηματικό χαρακτήρα, αφού δεν έχει προκύψει από αντίστοιχες διαδικασίες και δεν έχει ενσωματωθεί στο πλαίσιο διεκδίκησης των αγωνιζόμενων κατοίκων. Ο τρόπος της διαμόρφωσής της είναι σε προφανή αναντιστοιχία με τον τρόπο οργάνωσης της πολύμηνης αντίστασης.
Το περιεχόμενο της πρότασης στηρίζεται στη λογική της αποκεντρωμένης διαχείρισης, μια ιδέα που κατακτά σημαντικό έδαφος σε ένα υπό διαμόρφωση παναττικό μέτωπο για μια άλλου τύπου διαχείριση των απορριμμάτων. Επιλέγεται, όμως, σαν εργαλείο η θερμική – ενεργειακή αξιοποίηση, διαδικασία που υποσκάπτει το βαθύτερο περιεχόμενο της αποκεντρωμένης διαχείρισης. Ίδιας λογικής μονάδα οι συλλογικότητες της δυτικής Αθήνας αγωνίζονται να αποτρέψουν στις εγκαταστάσεις της Φυλής.
Αφήνεται ορθάνοιχτη η πόρτα στην παραχώρηση της διαχείρισης στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Την εγκατάσταση θα την κατασκευάσει ο φορέας του ΒΙΟ.ΠΑ. (μια ανώνυμη εταιρεία επιχειρηματιών, δηλαδή), όπου συμμετέχει ο δήμος με 30%, δηλώνει ο δήμαρχος Λαυρεωτικής Κωνσταντίνος Λεβαντής.
Να υποθέσουμε ότι θα το διαχειριστεί, κιόλας, αφού δεν γίνεται λόγος για το κόστος της και για τους αναγκαίους πόρους για την κατασκευή της; Πρόκειται για ιδέα που αβίαστα παραπέμπει σε ανάλογη δήλωση του δημάρχου Φυλής, ο οποίος προσπαθεί να «χρυσώσει» το χάπι της αποδοχής του περιφερειακού σχεδιασμού με τη διεκδίκηση της συμμετοχής του δήμου Φυλής στους φορείς των νέων έργων.
Η λύση βρίσκεται σε ένα παναττικό μέτωπο για ένα νέο περιφερειακό σχεδιασμό
Την ώρα που βρίσκονται σε εξέλιξη αυτές οι διαδικασίες, ένα σημαντικός αριθμός επιτροπών αγώνα και τοπικών συλλογικοτήτων της Αττικής αναζητά τον τρόπο μιας ευρείας συνεννόησης και κοινών δράσεων, στην κατεύθυνση της δημιουργίας ενός συνεκτικού παναττικού μετώπου για τη διαχείριση των απορριμμάτων.
Σε συνθήκες ανοιχτής διαβούλευσης, συνεχούς ανταλλαγής απόψεων και κινηματικών δράσεων στις γειτονιές και τους δήμους, ιδιαίτερα στις περιοχές της δυτικής Αθήνας, που, σε όλες τις εκδοχές, καλούνται και πάλι να επωμιστούν το μεγαλύτερο φορτίο. Ας προσέξει κανείς πως συμπυκνώνει αυτή η πρωτοβουλία τα ζητούμενα της στιγμής:
Η ανοιχτή συνέλευση επιτροπών αγώνα, συλλογικοτήτων και ενεργών πολιτών της Αττικής για το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων, που έγινε την Τρίτη 19 Απριλίου 2011, συμφώνησε στα εξής:
Απορρίπτει τον υφιστάμενο περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική και τον τρόπο με τον οποίο επιδιώκεται να υλοποιηθεί στη Φυλή, στην Κερατέα και το ΓραμματικόΑντιτίθεται σε κάθε νέα εγκατάσταση στη Φυλή – Α. Λιόσια, συμπεριλαμβανομένης της πιλοτικής μονάδας αεριοποίησηςΖητά το κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής και απαιτεί την ένταξη της περιοχής σε ειδικό πρόγραμμα απορρύπανσης και περιβαλλοντολογικής αποκατάστασηςΚαταδικάζει κάθε προσπάθεια εισαγωγής της καύσης στη διαχείριση των απορριμμάτων, είτε με άμεσο, είτε με έμμεσο τρόποΈναντι των θηριωδών εγκαταστάσεων κεντρικής διαχείρισης, υποστηρίζει τη λογική της αποκεντρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων, στηριγμένη στην αρχή της εγγύτητας και με εργαλεία την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, τη διαλογή στην πηγή και την ανάκτηση – ανακύκλωση, συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης
Έχει μια σημασία να τεθεί το ερώτημα αν η κυοφορούμενη πρόταση των φορέων της Κερατέας μπορεί να συμβιβαστεί με την παραπάνω προσέγγιση. Και, ειδικότερα, αν απηχεί τις σκέψεις και τις επιθυμίες όλων όσοι ξενύχτησαν στα μπλόκα της Κερατέας, αυτούς τους μήνες.
Σε ότι με αφορά δεν έχω κανένα ενδοιασμό να επισημάνω πως: αν η κατάληξη αυτού του αγώνα είναι η οικειοθελής εισαγωγή της καύσης στη διαχείριση των απορριμμάτων, τότε θα πρόκειται για πλήρη ακύρωσή του και για μια κακή συνεισφορά στον αγώνα, που θα εξακολουθήσει να δίνεται για μια φιλοπεριβαλλοντική λύση στο πρόβλημα, κάτω από συνθήκες κοινωνικού ελέγχου και κοινωνικής ανταποδοτικότητας.
Ο Τάσος Κεφαλάς συμμετέχει στην «πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου